معرفی دانشگاه سراسری تبریز
آذربایجان، از مهد‌های فرهنگ غنی ایران در ادوار مختلف تاریخ بوده و سوابق مکتوب آن کافیست که این خطه را منبع الهام و تنویر دانش و فرهنگ ایران زمین معرفی کند. آذربایجان مهد بزرگمردانی چون: علامه جعفری، علامه طباطبائی، علامه امینی، شهید قاضی طباطبائی، شهید مدنی می‌باشد که مردم نام و یاد آن‌‌ها را سینه به سینه برای آیندگان منتقل خواهند کرد. این سرزمین همچنین مهد دلیرمردانی چون شیخ محمد خیابانی، ستارخان و باقرخان است. بهتر است بگوییم، آذربایجان را می‌توان از مردان بزرگش شناخت و هم این مردان بزرگ و تاریخ‌ساز خود، دامان‌پرورده سرزمین غیرت، حماسه و شور آذربایجان هستند. شهریار، پروین، قطران، گنجوی از یک طرف و خواجه‌‌نصیرالدین طوسی، خواجه‌‌رشیدالدین فضل الله و خواجه‌‌غیاث‌الدین محمد از طرف دیگر هرکدام به نحوی نام آذربایجان را در دوره‌های مختلف برسر زبان‌ها انداخته و آن را مهد فرهنگ و تمدن ایرانی قرار داده‌اند.
هر حکومتی نیز در ایران در هر دوره‌ای، به دلیل موقعیت استراتژیک و منابع انسانی موجود یا شهر تبریز را مرکز امور خود قرار می‌داد یا اینکه به آن نظر خاصی داشته است. حکومت ٨٠ ساله‌ی مغولان در آذربایجان حدیث دیگری است، در این گوشه از تاریخ، آذربایجان به موزه‌ای بزرگ تبدیل شد و رتبه‌های برتر علمی را در دنیا کسب کرد. دوره‌ای که در آن مراکز علمی بزرگی چون ربع رشیدی، شام غازان و رصدخانه‌ی مراغه درخشیدند و به شهرت و اعتبار جهانی دست یافتند. به رغم این، متأسفانه تبریز بعد از آن دوران طلائی، هرچند که مشاهیر بزرگی را به جامعه علمی تحویل داده است، اما دیگر آن فروغ گذشته خود را نیافت. دلیل آن هم شاید در نبود مراکز قدرتمند دانش و امکانات مناسب برای پژوهش و تحقیق دانست.
۶۰ الی ۷۰ سال پیش که دانشگاه تبریز تأسیس شد مرکزی علمی برای تحقق این امور وجود نداشت تا اینکه در خردادماه ١٣٢۶ بر اثر تحولات سیاسی منطقه، دانشگاهی بنام «آذربایجان یونورسیتیسی» تأسیس شد اما پس از چندی بر اثر تحولات بعدی فعالیت آن عملاً متوقف شد. از طرف شخصیت‌های مختلف اقدامات همه جانبه‌ای برای تأسیس دانشگاه شکل گرفت و بلافاصله در دی‌ماه همان سال
دکتر مصطفی حبیبی و دکتر خان‌بابا بیانی از دانشگاه تهران مأموریت یافتند برای تأسیس دوباره‌ی دانشگاه در تبریز، به این شهر عزیمت کنند. این هیأت پس از تأیید لزوم تأسیس دانشگاه و پیگیری استاندار وقت و مردم آذربایجان، شش میلیون ریال بودجه برای تأسیس دانشگاه تصویب شد. اما باز هم تغییرات هیأت دولت این اقدامات را مسکوت گذاشت تا اینکه با پافشاری دوباره سرانجام دکتر بیاتی به ریاست دانشکده‌های ادبیات و پزشکی کار آموزش خود را شروع کردند.
تا تیرماه ١٣٢٨ ساختمان‌های دانشگاه به شکل استیجاری در سطح شهر پراکنده شده بود ولی به علت نیاز به تمرکز دانشگاه و توسعه‌ی آن در تیرماه همان سال در زمینی به مساحت ٢۴٧ هزار متر مربع کلنگ بنای دانشگاه به دست دکتر زنگنه، وزیر فرهنگ وقت به زمین زده شد و بلافاصله ۵ میلیون اعتبار برای شروع آن از طرف دولت تصو یب شد وکار‌های ساختمانی آغاز شد.
اما به دلیل رسیدن فصل سرما، عملیات اجرائی نیمه‌کاره ماند تا اینکه در اردیبهشت ماه ١٣٢٩ با آغاز فصل کار عملیات اجرائی هماهنگ با ساختمان بیمارستان ١۵٠ تخت‌خوابی شروع به فعالیت نمود و ١۵ سال بعد دانشکده‌های پزشکی و کشاورزی و سپس سایر دانشکده‌ها به این محل نقل مکان کردند. این دانشگاه در وادی امر با دو دانشکده‌ی ادبیات و پزشکی شروع به کار نمود و با گذشت زمان دانشکده‌ها، آزمایشگاه‌ها، کارگاه‌ها، آموزشکده‌های آن یکی پس از دیگری تأسیس می‌شدند و تبریز آهسته آهسته به جایگاه واقعی خود نزدیک می‌شد. همچنین علاوه بر دانشگاه تبریز که بعد‌ها به دو دانشگاه یعنی تبریز و علوم پزشکی تبریز تقسیم شد. دانشگاه هنر اسلامی، تربیت معلم آذربایجان، صنعتی سهند، آزاد اسلامی و سایر دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی نیز تأسیس شدند تا آذربایجان را به عنوان دومین شهر بزرگ دانشگاهی کشور پس از تهران و بزرگ‌ترین قطب علمی شمال‌غرب کشور مطرح سازند. این دانشگاه در حال حاضر با بیش از ١١ هزار نفر دانشجو و حدود ۵٠٠ نفر هیأت علمی ٢٠٠ آزمایشگاه تخصصی و عمومی که برخی در دنیا و برخی خاورمیانه منحصربه‌فرد هستند، موزه‌ی تاریخ و فرهنگ، حوزه‌ی جانورشناسی، حوزه‌ی زمین‌شناسی، مرکز پردازش تصاویر ماهواره‌ای و مراکز و مؤسسات تحقیقاتی و پژوهشی بزرگ، پتانسیل بسیار بزرگی را در کشور فراهم نموده تا در راستای اهداف والای جمهوری اسلامی به کار گرفته شود.